5 YẾU TỐ CẦN XEM XÉT KHI THIẾT KẾ MỘT MẶT DỰNG HIỆU SUẤT CAO
Thiết kế mặt dựng bền vững
Mặt dựng là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong một số loại công trình nhất định, có thể hoàn toàn thay đổi trải nghiệm của người sử dụng và hiệu suất năng lượng của tòa nhà. Hướng dẫn thiết kế toàn diện của Mỹ (Whole Building Design Guide) chỉ ra rằng mặt dựng có thể ảnh hưởng đến 40% mức tiêu thụ năng lượng tổng thể của tòa nhà. Bên cạnh việc tiêu thụ năng lượng, mặt dựng cũng ảnh hưởng đáng kể đến năng suất làm việc của người sử dụng bên trong công trình.
Có nhiều yếu tố liên quan đến việc tạo ra một mặt dựng hiệu suất cao. Trong tài liệu này, chúng tôi trình bày 5 yếu tố hàng đầu mà nhóm thiết kế nên cân nhắc.
1. Ánh sáng tự nhiên và tầm nhìn
Mặt dựng không chỉ ảnh hưởng đến mức tiêu thụ năng lượng mà còn có tác động rất lớn đến lượng ánh sáng tự nhiên đi vào bên trong tòa nhà. Ánh sáng tự nhiên có thể được chia thành hai loại: số lượng (đo bằng chỉ số spatial daylight autonomy) và chất lượng (đo bằng annual solar exposure).
Các yếu tố như hình khối công trình, tỷ lệ cửa sổ trên tường, hướng kính, độ truyền sáng của kính, và chiến lược che nắng đều ảnh hưởng mạnh mẽ đến lượng và chất lượng ánh sáng tự nhiên. Cả ánh sáng và tầm nhìn đều ảnh hưởng lớn đến giá trị bất động sản. Những công trình đa gia đình, khách sạn, văn phòng, phòng thí nghiệm, trường học và cơ sở y tế có ánh sáng và tầm nhìn tốt thường mang lại năng suất cao hơn, phục hồi nhanh hơn và sức khỏe tốt hơn. Hệ thống chứng nhận LEED nhấn mạnh tầm quan trọng của ánh sáng tự nhiên và tầm nhìn.
2. Tiêu thụ năng lượng
Tiêu thụ năng lượng của tòa nhà là lượng năng lượng cần thiết để vận hành và duy trì nó. Tùy thuộc vào thiết kế mặt dựng cũng như chiến lược chủ động và thụ động được áp dụng, mức tiêu thụ năng lượng có thể thay đổi đáng kể – dẫn đến chi phí năng lượng cao và làm cho công trình đắt đỏ để vận hành.
Nhóm thiết kế có thể giảm đáng kể chi phí này nếu áp dụng chiến lược bền vững ngay từ đầu. Đánh giá vị trí và hướng công trình, cùng với vật liệu và phương pháp thi công có thể giúp định hướng đúng cho một mặt dựng tiết kiệm năng lượng.
Che nắng là một chiến lược thụ động mạnh mẽ – nếu được tận dụng tốt có thể mang lại hiệu quả to lớn. Tuy nhiên, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lượng bóng râm được thêm vào và chức năng của không gian.
Che nắng bao gồm nhiều chiến lược thiết kế: từ hình khối công trình, hướng nhà, tỷ lệ cửa sổ trên tường, bố trí kính, tính chất vỏ bao che, hiệu suất cửa kính, đến các yếu tố che nắng truyền thống (cánh che, mái đua, giá đỡ ánh sáng, hộp bóng đổ, đua sàn), và các giải pháp hiện đại (kính có hoa văn mờ, rèm trong nhà, kính điều chỉnh ánh sáng).
3. Sự thoải mái của người sử dụng
Sự thoải mái của người sử dụng là thước đo cuối cùng của thành công hay thất bại trong một dự án. Các tòa nhà được xây dựng cho con người để làm việc, sinh sống và giao tiếp. Do đó, điều quan trọng là phải đáp ứng được nhu cầu của họ.
Để ưu tiên sức khỏe, sự thoải mái và năng suất của người sử dụng, mặt dựng hiệu suất cao cần xem xét lượng ánh sáng tự nhiên và nhiệt lượng thụ động đi vào nội thất công trình. Thực hiện các nghiên cứu về bức xạ và độ chói ngay từ đầu có thể giúp chọn chiến lược phù hợp.
4. Sự thoải mái âm học
Sự thoải mái âm học là cảm nhận của người sử dụng về chất lượng âm thanh trong không gian. Tiêu chuẩn WELL nhấn mạnh rằng âm thanh có thể ảnh hưởng mạnh đến năng suất làm việc. Dù quan trọng, tiêu chí này thường chỉ được cân nhắc với các công trình như rạp hát hay hội trường.
Một yếu tố lớn ảnh hưởng đến âm học là vật liệu mặt dựng. Việc sử dụng vật liệu cách âm hoặc có tính năng giảm ồn có thể làm giảm tiếng ồn và cải thiện hiệu quả làm việc của người sử dụng.
5. Carbon hàm chứa (Embodied Carbon)
Ngoài tiêu thụ năng lượng (liên quan đến carbon vận hành), carbon hàm chứa là lượng khí nhà kính thải ra trong quá trình khai thác, sản xuất, vận chuyển, xây dựng, thay thế và phá dỡ vật liệu xây dựng, cũng như xử lý cuối vòng đời.
Từ 39% đến 80% tổng lượng khí thải carbon của công trình có thể đến từ carbon hàm chứa. Nếu đánh giá sớm trong giai đoạn thiết kế, có thể giảm đến 80% lượng carbon hàm chứa.
Từ khóa
